در نگاه کلی گرید مواد شیمیایی به معنای خالص بودن و کیفیت ماده شیمیایی میباشد. گرید ها بر اساس استاندارد های مختلفو طبقع بندی میشوند که در آزمایشات مختلف بسیار مهم هستند، زیرا ناخالصی های موجود در در مواد شیمیایی میتواند در نتیجه آزمایش ها تداخل ایجاد کند.
انواع گرید مواد شیمیایی
مواد شیمیایی آزمایشگاهی طبق کارایی و میزان خلوص به دسته گریدهای مختلفی تقسیم میشوند که برخی از مهم ترین آنها بر این پایه اند:
- گرید تحلیلی (Analytical Grade): این نوع از گرید بالاترین درجه خلوص را دارد و برای آزمایشهای دقیق و حساس مثل کروماتوگرافی، طیفسنجی و آنالیزهای کمی استفاده میگردد.
- گرید آزمایشگاهی (Laboratory Grade): گرید آزمایشگاهی خلوص کمتری نسبت به گرید تحلیلی دارد و برای بیشتر آزمایشهای روتین در آزمایشگاهها کاربرد دارد.
- گرید عمومی-آزمایشگاهی (Laboratory-General Grade): نوع گرید عمومی برای آزمایشهای عمومی و آموزشی استفاده شده و خلوص کمتری نسبت به دو گرید قبلی دارد.
- گرید عمومی (General Grade): این گرید پایین ترین درجه خلوص را دارد و معمولاً برای کاربردهای صنعتی و آموزشی مورد استفاده قرار میگیرد.
- گرید صنعتی (Industrial Grade): نوع گرید صنعتی برای مصارف صنعتی و تولید محصولات شیمیایی استفاده میگردد و خلوص آن پایین ترین است.
- گرید USP: این نوع از گرید دارای استاندارد سازمان دارویی آمریکا است و از آن در غذا، دارو و کاربردهای پزشکی مورد استفاده قرار میگیرد.
- گرید معرف (Reagent Grade): مواد شیمیایی با خلوص بالا برای امور آزمایشگاهی که با جامعه مواد شیمیایی آمریکا هماهنگیهای لازم را دارا است.
- گرید HPLC: نوع این مدل گرید برای استفاده در دستگاههای کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) طراحی شده است.
- گرید CP (Chemically Pure): این گرید خلوص بالایی دارد و برای بسیاری از کاربردهای آزمایشگاهی مناسب میباشد.
- گرید خشک Dride : اکثر واکنش های شیمیایی در محیط های غیر آبی و یا اصطلاحا خشک انجام می شود. از این مواد شیمیای با این گرید در واکنش هایی که به مقادیر بسیار کم آب حساس می باشند استفاده می شود.
دیگر گرید های مواد شیمیایی
- معرفهای فوق العاده خالص
- گریدهای دارویی غذایی شامل BP، EP، FG.
- استانداردهای AAS/ICP
- درجه زیست شناسی مولکولی
- درجه طیف سنجی
نکات مهم در انتخاب گرید مواد شیمیایی
عوامل بسیاری در انتخاب گرید مواد شیمیایی مهم هستند که بر این پایه اند:
- نوع ناخالصیها: بعضی از آزمایشها نسبت به برخی ناخالصیها حساسیت بیشای دارند. برای نمونه، در آزمایشهای طیفسنجی، وجود یونهای فلزی باعث تغییر در نتایج نهایی میگردد.
- روش آزمایش: روشهای آزمایشات مختلف، نیازمند مواد شیمیایی با خلوصهای متفاوت میباشند.
- قیمت: گرید بالاتر در مواد شیمیایی لزوما قیمت بالاتری خواهند داشت.
- میزان مصرف: اگر مقدار مصرف مواد شیمیایی بالا باشد، بهتر است انتخاب گرید پایینتر مقرون به صرفهتر باشد.
دلیل اهمیت گرید مواد شیمیایی
- دقت نتایج: مواد شیمیایی با گرید بالاتر، مقدار ناخالصی کمتری دارند و در نتیجه حاصل آزمایشات دقیق تر خواهند بود.
- ایمنی: برخی از ناخالصیها میتوانند واکنشهای ناخواستهای ایجاد کرده و خطرناک شوند.
- صرفه اقتصادی: استفاده از گرید مناسب باعث کم شدن هزینه های اضافی ناشی از تکرار آزمایش یا خرابی تجهیزات میشود.
موارد مهم زمان کار با مواد شیمیایی
- برچسب مواد شیمیایی را به دقت بخوانید: برچسب مواد شیمیایی حاوی اطلاعات مهمی مانند نام ماده، گرید، درصد خلوص، خطرات احتمالی و نحوه نگهداری هستند.
- نگهداری مواد شیمیایی باید در ظروف اصلی و در مکانی خشک و خنک باشد.
- از تماس مستقیم مواد شیمیایی با پوست و چشم خودداری کنید.
- در آزمایشگاه از تجهیزات ایمنی مانند دستکش، عینک ایمنی و روپوش مخصوص استفاده کنید.
- دور از منابع حرارت و شعله مواد شیمیایی را نگهداری کنید.
- مواد شیمیایی را به طور صحیح دفع نمایید.
فرق بین گرید تحلیلی و آزمایشگاهی
- گرید تحلیلی بیشترین درجه خلوص را دارد و برای آزمایشهای بسیار دقیق و حساس استفاده میشود. گرید آزمایشگاهی به نسبت خلوص کمتری دارد و برای اکثر آزمایشهای روتین کاربردی است.
- چگونه میتوان گرید مناسب برای یک آزمایش را انتخاب نمود؟
- باید در نظر داشته باشیم برای انتخاب گرید مناسب، باید نوع آزمایش، حساسیت آزمایش به ناخالصیها، بودجه و در دسترس بودن مواد شیمیایی مهم هستند.
آیا میتوان از مواد شیمیایی با گرید پایینتر به جای گرید بالاتر استفاده کرد؟
- در برخی از موارد، میتوان از مواد شیمیایی با گرید پایینتر استفاده کرد، اما باید توجه کنیم که این کار میتواند بر دقت نتایج حاصل آزمایش تاثیر گذار باشد.
کلام آخر
انتخاب گرید مناسب مواد شیمیایی برای انجام آزمایشهای دقیق و قابل اعتماد بسیار مهم است. با توجه به عوامل مختلفی مانند نوع آزمایش، حساسیت آزمایش به ناخالصیها، بودجه و در دسترس بودن مواد شیمیایی، میتوان گرید مناسب را انتخاب کرد. همچنین، رعایت نکات ایمنی هنگام کار با مواد شیمیایی ضروری است.
سفیر آزما کیان تأمین کننده و وارد کننده انواع کیت تحقیقاتی و آزمایشگاهی در ایران. این شرکت با افتخار بیش از دو دهه فعالیت در زمینه های مختلف در خدمت دانشگاهیان و مراکز تحقیقاتی، آموزشی و پژوهشی، کارگاهی، شرکتی و کلیه صنایع وابسته و مرتبط بوده و همواره تلاش می کند تمامی محصولات خود را با تضمین و کیفیت بالا به دست مشتریان خود برساند.